Ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό έθιμο διαδραματίζεται κάθε χρόνο, 3 Δεκεμβρίου, ανήμερα της εορτής της Αγίας Βαρβάρας, στη λίμνη που φέρει το όνομα της στην πόλη της Δράμας. Μόλις αρχίζει να νυχτώνει και ανεξαρτήτως καιρού, μικροί και μεγάλοι από διάφορες γειτονιές της πόλης, συγκεντρώνονται στις πηγές (ή λίμνη) της Αγίας Βαρβάρας, κρατώντας στα χέρια τους μικρά και μεγάλα καραβάκια, πάνω στα οποία αναγράφονται ευχές για υγεία και καλοτυχία.
Τα καραβάκια αυτά είναι κατασκευασμένα από ξύλο ή φελιζόλ, ποικίλουν ως προς το μέγεθος, τα χρώματα και τη διακόσμηση, και συναγωνίζεται το ένα με το άλλο σε πρωτοτυπία. Στη συνέχεια οι παρευρισκόμενοι ρίχνουν τα καραβάκια τους, κάποια από τα οποία έχουν πάνω τους αναμμένα κεράκια, στα νερά της λίμνης, στον βυθό της οποίας διασώζονται τα ερείπια της πρώτης μεγάλης εκκλησίας που ήταν αφιερωμένη στην πολιούχο της Δράμας και προστάτιδας του πυροβολικού. Εκεί, τα παρακολουθούν με θαυμασμό αλλά και αγωνία, ώσπου να καούν ή απλά να πλεύσουν, σ’ ένα «ταξίδι» ελπίδας και προσμονής.
Το θέαμα είναι ιδιαίτερα μαγευτικό ενώ η εντυπωσιακή συγκέντρωση των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών της πόλης αποτελεί τρανή απόδειξη της έντονης κοινής θέλησης να διατηρηθούν τα ξεχωριστά αυτά έθιμα και να κρατηθούν ζωντανές οι παραδόσεις.
Σύμφωνα με την παράδοση, στη θέση της σημερινής λίμνης βρισκόταν η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, την οποία γκρέμισαν οι Τούρκοι όταν κατάκτησαν την πόλη γύρω στα 1380, θέλοντας να χτίσουν ένα τζαμί. Αυτό δεν έγινε όμως ποτέ, διότι την ημέρα της γιορτής της Αγίας Βαρβάρας άρχισε να αναβλύζει νερό στην περιοχή από τη σημερινή πηγή με αποτέλεσμα τα θεμέλια της εκκλησίας να καλυφθούν από νερά. Στο σημείο αυτό βρίσκεται σήμερα η μικρή λίμνη της Αγίας Βαρβάρας.
Λόγω του ιστορικού αυτού θρύλου, η Αγία Βαρβάρα έγινε πολιούχος της Δράμας γεγονός που αποτελεί άλλωστε και το πρώτο σενάριο για τη γέννηση του εθίμου με τα καραβάκια. Το δεύτερο πιθανό σενάριο βασίζεται στο ότι η Αγία Βαρβάρα ήταν, εκτός από προστάτιδα του πυροβολικού, και προστάτιδα των ελεύθερων κοριτσιών. Έτσι λοιπόν, όλα τα ελεύθερα κορίτσια στις 3 Δεκεμβρίου, μόλις σκοτείνιαζε, τοποθετούσαν τα κεράκια τους πάνω σε σανίδες ξύλου και κάνοντας μια ευχή τα έστελναν στο βυθισμένο εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας.
Η πορεία της σανίδας στη λίμνη αποτελούσε ένδειξη για το αν η ευχή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Αν το κεράκι έσβηνε θεωρούνταν αποτυχία, αλλά η ελπίδα παρέμενε ζωντανή, καθώς το επόμενο πρωί όλα τα κορίτσια συγκεντρώνονταν και πάλι στη λίμνη για να πλυθούν με το νερό, που η Αγία Βαρβάρα είχε αγιάσει το προηγούμενο βράδυ.