Συγκεντρωμένα κυρίως στη βόρεια πλευρά του Νομού Ξάνθης, τα χωριά των Πομάκων αντιπροσωπεύουν μία πολιτιστική κοινότητα, μοναδική στην Ελλάδα. Έχοντας διατηρήσει τη γραφικότητα και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους, οι απομακρυσμένοι αυτοί οικισμοί πλαισιώνονται από ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο με κυρίαρχο στοιχείο τον εντυπωσιακό ορεινό όγκο και βρίσκονται, εκτός από τον Νομό Ξάνθης, στη Ροδόπη, στον Έβρο αλλά και στη γειτονική Βουλγαρία.
Οι Πομάκοι συνθέτουν μια συμπαγή μουσουλμανική ομάδα με δική της ντοπιολαλιά και κουλτούρα και είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι, φιλικοί και υπερήφανοι άνθρωποι, βαθιά δεμένοι με τον τόπο τους. Η σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων των Πομακοχωρίων είναι η καλλιέργεια και η πρωτοβάθμια επεξεργασία καπνού.
Χαρακτηριστικά πομακοχώρια - όπως το Ωραίο, ο Εχίνος και η Σμίνθη – αποτελούν απαραίτητες στάσεις για τον επισκέπτη που θέλει να βιώσει μία αυθεντική ταξιδιωτική εμπειρία, η οποία δεν θυμίζει σε τίποτα τους τετριμμένους τουριστικούς προορισμούς.
Η Σμίνθη, είναι ένα χωριό «πέρασμα» που αποτελεί το διοικητικό, οικονομικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Από το ψηλότερο σημείο του δρόμου, απολαμβάνει κανείς τη θέα της Ξάνθης από ψηλά ενώ εντύπωση προκαλεί το μεγαλοπρεπές λευκό τέμενος στο κέντρο του χωριού. Οι λάτρεις της πεζοπορίας θα ενθουσιαστούν από τα τοπικά ορεινά μονοπάτια που ένωναν παλαιότερα τα χωριά μεταξύ τους, ενώ από τις πλέον γραφικές διαδρομές, είναι αυτή που συνδέει τη Σμίνθη με το Ωραίον.
Στο Ωραίον, 10 χλμ. από τη Σμίνθη, το οποίο είναι γνωστό για την πανοραμική του θέα και τους φιλόξενους κατοίκους του, μπορεί κάνεις να «χαθεί» ανάμεσα στις ασβεστωμένες αυλές γεμάτες λουλούδια και στα μποστάνια, και στη συνέχεια να κατευθυνθεί προς το Γεφύρι του Παπά. Πρόκειται για μία τοποθεσία, λίγο έξω από το χωριό, που συνδέεται στενά με την ιστορία της περιοχής, πριν από τον εξισλαμισμό των Πομάκων. Το γεφύρι, βρίσκεται μέσα σε πυκνή βλάστηση και αποτελεί κομμάτι ενός παλιού ορεινού οδικού δικτύου που χρησιμοποιούνταν για μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών.
Ο Εχίνος, ένα από τα μεγαλύτερα Πομακοχώρια, είναι γεμάτος ζωή και ιστορία. Στην είσοδο του δεσπόζει το μνημείο πεσόντων του Οχυρού του Εχίνου, με όλα τα ονόματα των χριστιανών και των μουσουλμάνων που τον Απρίλιο του 1941 αγωνίστηκαν ενάντια στους κατακτητές. Ακριβώς πίσω από το μνημείο βρίσκεται το μεγάλο μουσουλμανικό νεκροταφείο, ένας καταπράσινος, γαλήνιος χώρος με μικρές πέτρινες πλάκες, πάνω στις οποίες είναι χαραγμένα ονόματα. Στο χωριό βρίσκονται επίσης δύο τζαμιά, το παλιό Εσκί Τζαμί με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του και το νεότερο Τεκέ Τζαμί.
Τα Πομακοχώρια είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, τον οποίο επιβάλλεται να ανακαλύψετε. Το ποικιλόμορφο πολιτιστικό προφίλ, οι φιλόξενοι κάτοικοι, οι τοπικές γεύσεις και οι παραδόσεις που διαπερνούν το χρόνο συνθέτουν έναν από τους πιο ενδιαφέροντες προορισμούς στην Ελλάδα.