Η Καβάλα, εξαιτίας της γειτνίασης της με περιοχές όπου καλλιεργούνταν η κορυφαία ποικιλία καπνού «μπασμάς» αλλά και του φυσικού λιμανιού της, που είχε τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει μεγάλα εμπορικά πλοία, εξελίχθηκε, από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τη δεκαετία του 1950, στο μεγαλύτερο κέντρο επεξεργασίας και εξαγωγών καπνού στα Βαλκάνια.
Κατά την περίοδο της μεγάλης ακμής της η πόλη συγκεντρώνει ευρωπαϊκούς οίκους και προξενεία ενώ η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη φέρνει στο προσκήνιο μια δραστήρια αστική τάξη που «συνδιαλέγεται» με την Ευρώπη και προσδίδει στην Καβάλα μία έντονα κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα.
Παράλληλα, δημιουργούνται χιλιάδες θέσεις εργασίας για καπνεργάτες, οι οποίοι μαζί με τους μεσίτες, τους πραγματογνώμονες καπνού, τους ναυτικούς πράκτορες, τους εμπόρους και τους λοιπούς επαγγελματίες διαμορφώνουν τη μεσαία τάξη.
Είναι αξιοσημείωτο πως στις αρχές του 20ου αιώνα η Καβάλα διέθετε πάνω από 100 ραφτάδικα, πολυτελείς αίθουσες κινηματογράφου, κοσμικά κέντρα διασκέδασης, καφενεία, εστιατόρια και ζαχαροπλαστεία. Η υψηλή κοινωνία είχε το δικό της τένις κλαμπ, απολάμβανε ιδιαίτερα έντονη νυχτερινή ενώ στη Μεγάλη Λέσχη της πόλης πρωταγωνιστούσαν οι χοροί και οι εντυπωσιακές εκδηλώσεις. Μάρτυρες της χρυσής αυτής εποχής είναι οι πληθωρικές κατοικίες των μεγάλων καπνεμπόρων και οι εντυπωσιακές καπναποθήκες που δεσπόζουν στο κέντρο της πόλης.
Η οικονομία της Καβάλας που σχετίζεται με το καπνεμπόριο εισέρχεται σε περίοδο ύφεσης μετά το 1950, με τη μαζική εισαγωγή της ποικιλίας καπνού «βιρτζίνια», η οποία σηματοδοτεί την είσοδο των πολυεθνικών κεφαλαίων.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ
Η Δημοτική Καπναποθήκη της Καβάλας είναι από τις πιο επιβλητικές και γνωστές της πόλης. Αρχικά υπήρξε η έδρα της εταιρείας Kiazim Emin & Cie και κτίστηκε από τον επιχειρηματία και καπνέμπορο Kiazim Emin το 1910. Το κτίριο της Καπναποθήκης έχει οθωμανική αρχιτεκτονική και έχει υιοθετήσει την τεχνοτροπία που είναι γνωστή ως οθωμανικός νεοκλασικισμός, με βασικά χαρακτηριστικό την έντονη επίδραση της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής της Ευρώπης. Το πιο εντυπωσιακό τμήμα του κτιρίου είναι το στηθαίο της στέγης, στο οποίο μπορείς κανείς να διακρίνει τέσσερα στέμματα.
Το 1970, ο Δήμος Καβάλας αγόρασε το κτίριο που έχει συνολικό εμβαδό 5500 τμ. Ο εσωτερικός ξύλινος σκελετός της καπναποθήκης διατηρήθηκε, η καπναποθήκη επισκευάστηκε και σήμερα χρησιμοποιείται ως πολυχώρος πολιτισμού, φιλοξενώντας μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις, καθώς και εκδηλώσεις ποικίλου ενδιαφέροντος, όπως συναυλίες, συνέδρια, κ.ά.
Η Δημοτική Καπναποθήκη της Καβάλας βρίσκεται στην πλατεία Καπνεργάτη, όπου βρίσκεται και το μνημείο του Καπνεργάτη, στο οποίο οφείλει το όνομά της η πλατεία. Το μνημείο, δημιουργία του Δημητρίου Αρμακόλα, τοποθετήθηκε στην πλατεία το 1986 και απεικονίζει πρόσωπα τα οποία συμμετείχαν στο καπνεργατικό κίνημα, δύο άνδρες και μια γυναίκα, θέλοντας να αναδείξει τη γυναικεία συμμετοχή στον αγώνα.