Το Φρούριο στέκει αγέρωχο στην κορυφή της παλιάς πόλης της Καβάλας και μαζί με τις διάσημες Καμάρες αποτελεί το σήμα - κατατεθέν της Γαλάζιας πολιτείας του Βορρά. 

Τότε και τώρα 

Η Ακρόπολη της Καβάλας, που βρίσκεται στην κορυφή της χερσονήσου της Παναγίας, χτίστηκε κυρίως κατά το πρώτο τέταρτο του 15ου μ.Χ. αιώνα. Πήρε τη θέση που κατείχε η βυζαντινή Ακρόπολη της Χριστουπόλεως ( παλαιότερο όνομα της Καβάλας), η οποία καταστράφηκε το 1391 και ενσωμάτωσε στην κατασκευή τα ερείπιά της. Οι Οθωμανοί ανακατασκευάσαν, σχεδόν εκ θεμελίων, το κάστρο το 1425 αλλά πλέον αυτό δεν σχετιζόταν με αμυντικές ανάγκες. Βασικός του στόχος ήταν ο έλεγχος του καίριου περάσματος της Εγνατίας οδού, που ήταν η πιο σημαντική δίοδος προς τη Θράκη και την τότε οθωμανική πρωτεύουσά Ανδριανούπολη. Τέσσερις μήνες μετά το χτίσιμο του κάστρου, το 1425, 10 βενετσιάνικες γαλέρες επιτέθηκαν και το κατέλαβαν, αλλά οι Οθωμανοί κατόρθωσαν να το επαναφέρουν στην κατοχή τους κάμπτοντας την αντίσταση της μικρής φρουράς που είχαν αφήσει οι Ενετοί. Το 1684 οι Ενετοί βομβάρδισαν την Καβάλα κι επιχείρησαν να την καταλάβουν, χωρίς όμως επιτυχία. Το 1771, κατά τα Ορλωφικά, η πόλη της Καβάλας λεηλατήθηκε από το ρωσικό στόλο, ο οποίος, αφού πλησίασε την πόλη, άρπαξε όλα τα σιτηρά που υπήρχαν στις ιδιωτικές και δημόσιες αποθήκες του λιμανιού. 

Το φρούριο της Καβάλας κτίστηκε σε προνομιούχα θέση με εξαιρετική φυσική οχύρωση και σε μία χρονική περίοδο που οι πόλεμοι δεν διεξάγονταν με πυροβόλα όπλα μεγάλης καταστρεπτικής δύναμης. Η ακρόπολη χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τα στρατεύματα των Γερμανών ενώ στο επιβλητικό κτίσμα είναι εμφανείς οι αλλεπάλληλες επεμβάσεις στην οχύρωσή του από τους Βυζαντινούς, τους Ενετούς και τους Οθωμανούς. 

Ολόκληρο το φρούριο είναι κτισμένο με ακατέργαστες πέτρες τοπικού γρανίτη, συνδυασμένες με κομμάτια από τούβλα και μάρμαρα. Μπαίνοντας κανείς από την κεντρική είσοδο, παρατηρεί ότι χωρίζεται στον εσωτερικό και εξωτερικό περίβολο από ένα εγκάρσιο τείχος. Ο εσωτερικός περίβολος αποτελούσε και το σπουδαιότερο τμήμα της ακρόπολης, την καρδιά της, καθώς περιέκλειε όλους τους απαραίτητους χώρους για την άμυνά της.

Τα βασικότερα τμήματα στα οποία σήμερα έχει πρόσβαση ο επισκέπτης είναι τα ακόλουθα: 

• O κεντρικός κυκλικός πύργος, που αποτελούσε τον ύστατο χώρο άμυνας 

• Η αποθήκη πυρομαχικών και τροφίμων, που αργότερα μετατράπηκε σε φυλακή 

• Το φυλάκιο, που ήταν χώρος κατάλληλος για καταλύματα αξιωματικών ή φρουράς 

• Η δεξαμενή νερού 

Στα τείχη του εξωτερικού περίβολου της ακρόπολης δεσπόζουν δύο τετράγωνοι και ένας πολυγωνικός πύργος, ενώ στο εσωτερικό του ιστορικού αυτού κτίσματος λειτουργεί υπαίθριο θέατρο, στο οποίο πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά και αναψυκτήριο για τους επισκέπτες. 

Δομικά & Οχυρωματικά Στοιχεία 

Ο οχυρωματικός περίβολος ακολουθεί τη διαμόρφωση του εδάφους και ο οριοθετεί μία έκταση 13 εκταρίων. Η κατασκευή του οχηρού ενισχυόταν από κυκλικούς και τετράπλευρους πύργους και προμαχώνες, κυρίως στη βόρεια πλευρά, που ήταν και η πλέον επίφοβη. Τον περιμετρικό περίβολο κλείνει ένα εγκάρσιο τείχος, μήκους 449 μέτρων που ανηφορίζει με απότομη κλίση στα πιο δυσπρόσιτα βράχια της βόρειας πλευράς σε ύψος 64 μέτρων. Το εντυπωσιακό αυτό τείχος διέθετε τέσσερις πύλες, από τις οποίες εξασφαλιζόταν η μετακίνηση εντός και εκτός της πόλης. Στο πλαίσιο των εργασιών ανοικοδόμησης που πραγματοποιήθηκαν για την ενίσχυση του αμυντικού συστήματος της πόλης, ιδρύθηκε, στην κορυφή του λόφου και στη θέση της αρχαίας ακρόπολης, η ακρόπολη της Βυζαντινής και Οθωμανικής περιόδου. 

Πρόσβαση 

Στο φρούριο μπορεί κάποιος να φτάσει με τα πόδια ακολουθώντας τη διαδρομή από Κουντουριώτου – Θ. Πουλίδου – Μ. Αλή Ανθεμίου – Φειδίου, με το τρενάκι που αναχωρεί μπροστά από το κεντρικό κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας και εκτελεί δρομολόγια από Δευτέρα έως Σάββατο ή με ταξί. Για την είσοδο των επισκεπτών στο φρούριο, υπάρχει εισιτήριο που η τιμή του εξαρτάται από την περίοδο επίσκεψης και τις τυχόν εκπτώσεις που κάποιος μπορεί να δικαιούται. 

Οι ώρες λειτουργίας είναι: 

1 Μαΐου – 30 Σεπτεμβρίου 08:00 – 21:00 

1 Οκτωβρίου – 31 Οκτωβρίου 08:00 – 17:00 

1 Νοεμβρίου – 31 Μαρτίου 08:00 – 16:00 

1 Απριλίου – 30 Απριλίου 08:00 – 20:00