Λίγες είναι οι ταξιδιωτικές εμπειρίες που μπορούν να συγκριθούν με μία επίσκεψη στο Δέλτα του Έβρου. Δεν έχει σημασία αν κάποιος είναι φυσιολάτρης ή όχι. Το δέος που προκαλεί αυτός ο τόπος είναι ένα συναίσθημα δεδομένο για όλους όσους βρεθούν στο σημείο.
Το Δέλτα του ποταμού Έβρου, μία από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας, καλύπτει έκταση περίπου 200.000 τ.μ. στα νότια του ομώνυμου νομού. Έχει αναγνωριστεί ως διεθνής υγρότοπος ήδη από το 1971 και αποτελεί ανεκτίμητο καταφύγιο σπάνιων ειδών με αξία πανευρωπαϊκή. Εδώ συναντώνται 304 είδη πουλιών, 46 είδη ψαριών, 7 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών, περισσότερα από 40 είδη θηλαστικών και πάνω από 350 είδη φυτών στις όχθες του.
Ο ποταμός Έβρος πηγάζει από την Ρίλα, στην Βουλγαρία και διασχίζει 515 χιλιόμετρα μέχρι να φτάσει στις εκβολές του στο Θρακικό Πέλαγος. Οι μεγάλες ποσότητες φερτών υλικών που μεταφέρει κατά τη διαδρομή του, περίπου 170.000 τόνους ανά έτος όπως υπολογίζεται, αποτελεί τον βασικό λόγο που το Δέλτα του Έβρου αποτελείται από τόσες πολλές και διαφορετικές διακλαδώσεις, καθώς εμποδίζουν τα νερά του να χυθούν στην θάλασσα αναγκάζοντας τα να βρουν άλλες διεξόδους. Το ιδιαίτερο μικροκλίμα της περιοχής ουσιαστικά ρυθμίζεται από τα τμήματα του ποταμού, ανάμεσα στα οποία δημιουργούνται λίμνες, λιμνοθάλασσες και νησίδες, οι οποίες πλαισιώνονται με πλούσια βλάστηση.
Η σημασία του Δέλτα του Έβρου
Η τεράστιά αξία και η πιο σημαντική συνεισφορά του Δέλτα του Έβρου στο οικοσύστημα σχετίζεται με τη μετανάστευση και το ξεχειμώνιασμα των δεκάδων ειδών πτηνών που βρίσκουν καταφύγιο εδώ. Πουλιά που έρχονται τον χειμώνα από την Βόρεια Ευρώπη και την Ρωσία ή άλλα που κάνουν στάση στο σημείο αυτό κατά τις διαδρομές τους από την Αφρική στην Ευρώπη και αντίστροφα. Αυτή η συνεχόμενη κινητικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό που κάνει το Δέλτα ζωντανό και εξαιρετικά ενδιαφέρον και τις 4 εποχές του χρόνου.
Η πλούσια πανίδα της περιοχής
Ποια είναι όμως τα είδη που χρησιμοποιούν τον υγροβιότοπο ως στάση του μεγάλου ταξιδιού της μετανάστευσής τους προς θερμότερα κλίματα; Ξεχωρίζουν τα φοινικόπτερα, οι κύκνοι και οι χιλιάδες πάπιες, καθώς και οι ροδοπελεκάνοι, οι χαλκόκοτες, οι χουλιαρομύτες, οι αργυροπελεκάνοι, οι νανόγλαροι και η εξαιρετικά σπάνια λεπτομύτα.
Το εξαιρετικό ευνοϊκό κλίμα στο Δέλτα του Έβρου δημιουργεί και τις κατάλληλες συνθήκες αναπαραγωγής για τα είδη αυτά. Στον Έβρο άλλωστε αναπαράγονται 77 συνολικά είδη ζώων, μεταξύ των οποίων, 3 είδη ερωδιού – που αποτελεί ένα ιδιαίτερα σπάνιο πτηνό. Τα πτηνά που ξεχειμωνιάζουν στο Δέλτα τρέφονται με καρκινοειδή, μαλάκια, σκουλήκια, σαλαμάντρες, βατράχια και βέβαια κουνούπια.
Η περιοχή είναι επίσης πεδίο δράσης και για θηλαστικά όπως, βίδρες, αγριόγατες, κουνάβια, νυφίτσες, ασβοί, σκαντζόχοιροι, λαγόγυροι, σκίουροι και νυχτερίδες που με τη σειρά τους γίνονται τροφή για μεγαλύτερα ζώα, όπως τα αρπακτικά πουλιά που ζουν σε κοντινές περιοχές και έρχονται εδώ για να κυνηγήσουν τη λεία τους.
Ο παράγοντας άνθρωπος
Οι επισκέπτες που επιθυμούν να γνωρίσουν από κοντά το Δέλτα του Έβρου, βιώνοντας την μοναδική εμπειρία μίας βαρκάδας στα νερά του, μπορούν να ενημερώνονται και να εφοδιάζονται τα απαραίτητα πριν την βόλτα τους από το Κέντρο Πληροφόρησης Δέλτα Έβρου που βρίσκεται στην Τραϊανούπολη ή από το Τουριστικό Κέντρο Φερών.
Η περιήγηση στο Δέλτα γίνεται επί της ουσίας σε δύο μεγάλες λιμνοθάλασσες, που αποτελούν τα πολυτιμότερα υγροτοπικά συστήματα του τόπου. Αυτές είναι η Δράνα (ή λίμνη του Δράκοντος) με έκταση 6.000 στρεμμάτων και τα Παλούκια με έκταση 2.800 στρέμματα. Η ασύγκριτη φυσική ομορφιά του τοπίου τριβελίζει το μυαλό του επισκέπτη για πολύ καιρό και γίνεται ανάμνηση που είναι αδύνατον να ξεχασθεί.
Επειδή η αξία του ποταμού για την γεωργία, την αλιεία και την κτηνοτροφία είναι ανυπολόγιστη, έχουν προκύψει σημαντικά αρδευτικά έργα στην ποταμό που έχουν αλλάξει, σε κάποια τμήματα, τη φυσιογνωμία της περιοχής. Στο βόρειο και κεντρικό τμήμα του Δέλτα του Έβρου η ανθρώπινη παρέμβαση είναι αισθητή καθώς έχουν αποξηρανθεί και καλλιεργούνται συστηματικά εκτάσεις, με την βοήθεια αποστραγγιστικών καναλιών, όπως η Σαραντάμετρος και η Δεκάμετρος.
Η ιστορία του τόπου
Το Δέλτα του Έβρου είναι γνωστό και με το όνομα «Αινήσιο Δέλτα» από την αρχαία ελληνική πόλη Αίνο σημερινή Εnez, ενώ οι Τούρκοι συνηθίζουν να το ονομάζουν «Γκιαούραντα: νησί των απίστων» μια ονομασία που είχε υιοθετηθεί για αρκετό διάστημα στο παρελθόν. Μέχρι την δεκαετία του 1950 το Δέλτα Έβρου ήταν ένας άγνωστος, ανεξερεύνητος και εντελώς παρθένος τόπος. Η απόφαση για την αξιοποίηση του άλλαξε τελείως τα δεδομένα, αφού ξεκίνησαν κατασκευαστικά έργα, διαμορφώθηκαν χωματόδρομοι και αποξηράνθηκαν εκτάσεις για να καλλιεργηθούν παρέχοντας έτσι ενίσχυση στο αγροτικό και κτηνοτροφικό εισόδημα.
Η εικόνα του Δέλτα σήμερα είναι απλά ονειρική και ταυτόχρονα ευεργετική για τη ζωή που την περιβάλει. Είναι επίσης πολύ ελπιδοφόρο το γεγονός πως καταβάλλεται συνεχής και συστηματική προσπάθεια προώθησης της περιοχής, ώστε να αναδειχθεί ακόμη περισσότερο η αξία της ως ένας μοναδικός στο είδος του τουριστικός προορισμός που φέρνει στο προσκήνιο το μεγαλείο της φύσης.
